Kwa mujibu wa Shirika la Habari la Kimataifa la Ahlul-Bayt (as) –ABNA– tangu kujitenga kwa Sudan Kusini kutoka Sudan mnamo Julai 2011, serikali mpya ya nchi hiyo imekuwa ikijitahidi kujenga uhusiano wa kimataifa kwa msingi tofauti na wa awali. Israel ilikuwa miongoni mwa nchi za kwanza kutambua uhuru wa Sudan Kusini na kutoa msaada katika nyanja za kilimo, usalama na elimu tangu mwanzo.
Mizizi ya uhusiano huu inarejea hata kabla ya Sudan Kusini kupata uhuru wake, lakini leo hii tunashuhudia kupanuka kwa kasi kwa uhusiano huu. Mfano wa hivi karibuni ni ziara rasmi ya Waziri wa Mambo ya Nje wa Sudan Kusini, Mandy Simaya Kumba, mjini Tel Aviv.
Mnamo Julai 28, Waziri huyo alifanya ziara ya kwanza rasmi nchini Israel tangu uhuru wa taifa lake. Ziara hiyo ilikuwa na lengo la kuimarisha uhusiano na kupanua ushirikiano wa pande mbili, huku pia ikiwa na maudhui ya kisiasa na ya kimajumuhi.
Uhusiano na Ujumbe
Uhuishaji huu wa kisiasa umeibua maswali kuhusu asili ya diplomasia ya Juba, maslahi ya kieneo, na athari za kimataifa za harakati hizi.
Kwa mujibu wa Akuei Bona Malwal, Naibu Waziri wa Mambo ya Nje wa Sudan Kusini, ziara hii ni sehemu ya juhudi za serikali ya nchi hiyo kupanua uhusiano na nchi rafiki.
Amesisitiza kuwa uhusiano na Israel umeendelea vizuri na ziara hiyo ilifanyika kwa lengo la kuimarisha mwenendo huu kwa mtazamo wa kistratejia.
Katika kipindi cha ziara yake, Waziri wa Mambo ya Nje wa Sudan Kusini alikutana na viongozi wa ngazi za juu wa Israel na kukabidhi ujumbe rasmi kutoka kwa Rais wa Sudan Kusini Salva Kiir Mayardit kwa Rais wa Israel Isaac Herzog na Waziri Mkuu Benjamin Netanyahu. Mazungumzo yao yalilenga kuendeleza uhusiano wa kidiplomasia na kushirikiana katika nyanja mbalimbali.
Ujumbe wa kidiplomasia wa Sudan Kusini pia ulitembelea maeneo ya kihistoria na kitamaduni ya Israel, kama vile Makumbusho ya Holocaust (Yad Vashem), mji wa kale wa Jerusalem na vituo vya teknolojia ya kilimo. Ziara hizi zilionyesha juhudi za kukuza uelewano wa pamoja, ukaribu wa kiutamaduni na ushirikiano wa kimaendeleo kati ya nchi hizo mbili.
Ukaribu wa Maslahi
Mchambuzi wa masuala ya kimataifa Francis Miyek, katika mahojiano na mtandao wa habari wa Al Jazeera Qatar, alieleza kuwa Israel ilikuwa ikiunga mkono harakati za waasi wa Sudan Kusini tangu miaka ya 1960 na ilikuwa miongoni mwa nchi za kwanza kutambua uhuru wake.
Hata hivyo, alibainisha kuwa uhusiano huo pia ulikumbwa na changamoto, kama ilivyotokea mwaka 2012 wakati Naibu Mwakilishi wa Sudan Kusini katika Umoja wa Mataifa alipiga kura kuunga mkono Palestina kupata hadhi ya “mchunguzi asiye mwanachama.” Kitendo hiki kilisababisha kufutwa kazi kwake ili kuepuka mzozo wa kidiplomasia na Israel.
Miyek anasema kuwa licha ya kuwepo kwa mikutano ya ngazi ya juu, bado uhusiano huu haujafikia kiwango cha muungano wa kistratejia. Sababu kuu ikiwa ni hali ya kutoeleweka kisiasa nchini Sudan Kusini. Hata hivyo, nyanja kama elimu, kilimo na usalama zinaweza kuwa nguzo za ushirikiano wa baadaye, hasa kwa nchi ambayo uchumi wake unategemea zaidi mafuta.
Maendeleo ya Karibuni
Katika tukio jingine la kukuza uhusiano huo, mwezi uliopita Balozi wa Israel Gershon Kedar alizuru mji mkuu wa Sudan Kusini, Juba, na kukutana na Rais Salva Kiir. Pande zote zilikubaliana juu ya umuhimu wa kupanua ushirikiano. Aidha, ubalozi wa Israel ulitangaza utoaji wa ufadhili wa masomo 50 na mradi wa afya wenye thamani ya dola milioni 1.2 kwa ajili ya vituo vya afya vya Sudan Kusini.
Kwa upande mwingine, mwandishi wa habari Marco Ngok anaamini kuwa ziara hii ni hatua muhimu katika juhudi za Sudan Kusini kupanua wigo wa kidiplomasia nje ya muktadha wa jadi wa Kiafrika na Kiarabu, hasa wakati huu ambapo nchi hiyo inakabiliwa na changamoto za ndani na nje.
Amesema kuwa Israel inaiona Sudan Kusini kama mshirika wa baadaye kutokana na nafasi yake ya kijiografia katika Bonde la Nile na Pembe ya Afrika. Hata hivyo, uhusiano wa sasa unaegemea zaidi kwenye maslahi ya muda mfupi kuliko ushirikiano wa kudumu. Ukaribu huu unaweza kuhatarisha uhusiano wa Sudan Kusini na baadhi ya nchi za Kiarabu isipokuwa iwapo utageuka kuwa ushirikiano halisi unaolinda usawa wa kieneo na mshikamano wa ndani wa nchi hiyo.
Your Comment